Phiên tòa giả định về khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU) tại Nghệ An. (Nguồn: Báo Công Lý)

Phiên tòa tái hiện một vụ việc điển hình, làm rõ các hành vi có thể bị xử lý hình sự, đồng thời nâng cao ý thức pháp luật cho ngư dân, góp phần phòng chống IUU, bảo vệ nghề cá và phát triển bền vững vùng biển Nghệ An.

Phiên tòa có sự tham gia của bị cáo và tiến hành đầy đủ các bước xét xử: công bố cáo trạng, xét hỏi, tranh luận, nghị án và tuyên án. Tất cả các tình huống đều được xây dựng sát thực tiễn, phản ánh rõ những hành vi vi phạm đang diễn ra trong khai thác thủy sản, giúp người tham dự hình dung đúng hậu quả pháp lý của từng hành vi.

Điểm đặc biệt của phiên tòa không chỉ nằm ở hình thức, mà còn ở cách thức tiếp cận pháp luật gần gũi với đời sống ngư dân. Thay vì những buổi phổ biến văn bản khô cứng, các quy định được “kể lại” thông qua vụ án cụ thể, giúp người dân dễ hiểu, dễ nhớ và nhận diện rõ đâu là vi phạm, đâu là ranh giới pháp lý không được vượt qua.

Theo dõi phiên tòa, nhiều ngư dân thừa nhận chỉ khi chứng kiến trực tiếp xét xử, họ mới nhận thức rõ trách nhiệm tuân thủ pháp luật khi khai thác thủy sản. Qua đó, ý thức về việc chấp hành pháp luật được nâng lên rõ rệt, góp phần bảo vệ nghề cá và phát triển bền vững vùng biển Nghệ An.

Một trong những nội dung trọng tâm tại phiên tòa giả định là việc hình sự hóa các hành vi vi phạm trong khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU).

Phiên tòa đã tái hiện các tình huống xét xử liên quan đến những hành vi có dấu hiệu cấu thành tội phạm, như “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” hay “Gây rối loạn hoạt động của phương tiện điện tử” trong quá trình khai thác thủy sản.

Việc đưa các hành vi này ra xét xử đã cho thấy quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc hoàn thiện thể chế pháp lý, áp dụng chế tài đủ mạnh để răn đe và phòng ngừa vi phạm, đồng thời thực hiện nghiêm khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC), hướng tới mục tiêu gỡ “thẻ vàng” IUU đối với thủy sản Việt Nam.

Tại phiên tòa giả định, các cơ quan tiến hành tố tụng nhấn mạnh: trường hợp chủ tàu hay thuyền trưởng cố tình làm gián đoạn tín hiệu từ 6 giờ trở lên để che giấu vi phạm, hoàn toàn có thể bị truy cứu hình sự. Đây là nội dung nhận được sự quan tâm đặc biệt của ngư dân, bởi trước nay vẫn còn tâm lý chủ quan cho rằng “mất tín hiệu” chỉ là lỗi kỹ thuật hoặc vi phạm nhẹ.

Phiên tòa đã làm rõ thông điệp quan trọng: ranh giới giữa vi phạm hành chính và tội phạm hình sự trong khai thác IUU nay đã rất rõ ràng, và bất kỳ hành vi cố tình vi phạm nào cũng có thể phải trả giá bằng trách nhiệm hình sự.

Không chỉ dừng lại ở việc cảnh báo, phiên tòa còn gửi đi thông điệp xuyên suốt: chống khai thác thủy sản bất hợp pháp không phải là nhiệm vụ riêng của cơ quan chức năng, mà là trách nhiệm chung của cộng đồng.

Tòa án và Viện Kiểm sát giữ vai trò bảo đảm pháp luật nghiêm minh; chính quyền địa phương quản lý, chỉ đạo sát sao; Bộ đội Biên phòng tuần tra, kiểm soát và bảo vệ chủ quyền biển; còn ngư dân - những chủ nhân thực sự của biển cả là lực lượng quyết định hiệu quả của công cuộc chống IUU thông qua ý thức tự giác tuân thủ pháp luật.

Dĩ An