Vì sao MTTQ các cấp được lựa chọn để tiến hành hiệp thương?

Trong công tác tổ chức bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, ba hội nghị hiệp thương là quy trình đặc biệt quan trọng để sàng lọc các đại biểu, tạo thành "bản thiết kế nhân sự" hoàn chỉnh đại diện cho nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân.

Từ ngày 1/12 - 10/12, hội nghị hiệp thương lần thứ nhất đã được ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tại Hà Tĩnh tiến hành.

Từ ngày 1/12 - 10/12, hội nghị hiệp thương lần thứ nhất đã được ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tại Hà Tĩnh tiến hành. Qua đó, thảo luận thống nhất về cơ cấu, thành phần và số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị được bầu làm ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp trên cơ sở định hướng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực HĐND.

Theo quy định của Hiến pháp, Mặt trận Tổ quốc là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội và cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, dân tộc, tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Mặt trận là bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Ngoài ra, chức năng quan trọng nhất là tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, vận động bà con chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia giám sát và phản biện xã hội. Vì vậy, Mặt trận đủ điều kiện thay mặt Nhân dân hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử.

Các đại biểu tham gia hiệp thương lần thứ nhất do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức vào chiều 5/12.

Như vậy, với vai trò là tổ chức rộng lớn nhất, trung tâm đoàn kết, tập hợp mọi lực lượng, MTTQ được lựa chọn để tiến hành hiệp thương thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử; lập danh sách sơ bộ người ứng cử (bao gồm cả người được giới thiệu và người tự ứng cử) để lấy ý kiến cử tri nơi cư trú; lập danh sách người đủ tiêu chuẩn ứng cử...

Để tổ chức thành công hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, MTTQ các cấp tại Hà Tĩnh đã chủ động xây dựng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức thành viên. "Mục tiêu lớn nhất qua các hội nghị hiệp thương là phải lựa chọn để giới thiệu những người ứng cử đại biểu tiêu biểu, có phẩm chất, đạo đức, năng lực, đủ tiêu chuẩn theo quy định. Đặc biệt, mọi quy trình, thủ tục phải được công khai, minh bạch, đảm bảo quyền làm chủ của Nhân dân trong việc lựa chọn người đại diện", ông Lê Văn Dũng - Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Thạch Lạc trao đổi.

Làm tốt vai trò cầu nối trong lựa chọn ứng cử viên

Diễn ra khi đất nước đã thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nên quá trình chuẩn bị cuộc bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 có nhiều điểm khác so với trước. Theo đó, thời gian hiệp thương được điều chỉnh sớm hơn để đảm bảo thống nhất với ngày bầu cử là ngày 15/3/2026 (3 hội nghị hiệp thương được tổ chức từ 1/12/2025 - 20/2/2026). Do đó, các tổ chức bầu cử và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các cơ quan, tổ chức, đơn vị phải phối hợp thật chặt chẽ, chủ động chuẩn bị các điều kiện để đảm bảo ngày bỏ phiếu diễn ra đúng tiến độ và đúng quy định.

Quy trình hiệp thương có nhiều điểm mới so với các nhiệm kỳ trước đã đặt ra yêu cầu cao hơn đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Để lựa chọn các ứng cử viên đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn, thường trực HĐND các cấp và ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp cần có sự phối hợp chặt chẽ để ấn định số dư trong cơ cấu, số lượng, thành phần người được giới thiệu ứng cử.

Hiện nay, quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử được quy định cụ thể tại Nghị quyết liên tịch số 102. Ông Nguyễn Văn Nam - Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Thiên Cầm phân tích: "Trước đây, theo mô hình chính quyền địa phương 3 cấp, tất cả các thôn, tổ dân phố đều có người đại diện để giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp. Tuy vậy, khi mô hình chính quyền 2 cấp được vận hành, số lượng đại biểu căn cứ theo quy mô dân số được quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương và giảm so với trước, do đó, trên thực tế, nhiều thôn, tổ dân phố sẽ chỉ được giới thiệu 1 ứng cử viên. Trước thực tế này, MTTQ cần phải làm tốt vai trò trung gian, hướng dẫn các thôn, tổ dân phố phối hợp chặt chẽ để xem xét, đánh giá và lựa chọn ứng cử viên xứng đáng".

Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất đã làm rõ và thống nhất các nội dung một cách thận trọng, kỹ lưỡng.

MTTQ cấp xã sẽ nâng cao trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và đảm bảo các bước giới thiệu người ứng cử tại các cơ quan, đơn vị, thôn, tổ dân phố được tiến hành đúng luật và dân chủ. Hiện nay, việc tổ chức hội nghị cử tri, giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố... được các địa phương tập trung nghiên cứu.

Ông Phạm Hồng Thái - Bí thư Chi bộ thôn Đông Thái (xã Đức Thọ) chia sẻ: "Đầu tiên, trưởng ban công tác mặt trận sẽ phối hợp với chi hội trưởng các đoàn thể họp với bí thư chi bộ, trưởng thôn để dự kiến người của thôn giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND xã theo thông báo của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ. Tiếp đó, trưởng ban công tác mặt trận sẽ triệu tập và chủ trì hội nghị gồm toàn bộ thành viên của ban để thảo luận, dự kiến người của thôn giới thiệu ứng cử. Tiếp đó, sẽ tiến hành hội nghị cử tri để giới thiệu người ứng cử. Chúng tôi mong muốn, ủy ban MTTQ các cấp, nhất là cấp xã sẽ phát huy tối đa tinh thần, trách nhiệm để hướng dẫn các thôn về trình tự, thủ tục, đảm bảo thời gian, luật định".

MTTQ cần phải làm tốt vai trò trung gian, hướng dẫn các thôn, tổ dân phố phối hợp chặt chẽ để xem xét, đánh giá và lựa chọn ứng cử viên xứng đáng.

Chỉ còn gần 3 tháng nữa, cuộc bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp sẽ diễn ra, ủy ban MTTQ các cấp tại Hà Tĩnh sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp tạo điều kiện để người ứng cử thực hiện quyền vận động bầu cử theo quy định của pháp luật, đảm bảo sự bình đẳng, công khai, an toàn và tiết kiệm. Đặc biệt, tăng cường giám sát trong suốt quá trình bầu cử, đảm bảo tính nghiêm minh và công bằng của pháp luật. Ngoài ra, tổ chức tuyên truyền sâu rộng trong các tầng lớp Nhân dân nhằm vận động cử tri tham gia đi bầu cử đầy đủ, lựa chọn người đại diện.

Việc triển khai nghiêm túc, sáng tạo các nội dung sẽ góp phần đảm bảo cuộc bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031 tại Hà Tĩnh diễn ra an toàn, đúng luật và thành công tốt đẹp, lựa chọn được những đại biểu xứng đáng, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của Nhân dân.

Thùy Dương