Nguyễn Thế Quân (giữa) hiện là học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An).

“Hiểu sâu bản chất hiện tượng”, “kết hợp làm cả bài cơ bản và nâng cao”, “hỏi ngay thầy cô những vấn đề không biết”... là những bí quyết tưởng chừng đơn giản nhưng đã giúp Nguyễn Thế Quân, nam sinh Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An) giành cho mình nhiều thành tích cao ở các cuộc thi Vật lý trong nước và quốc tế, trong đó có tấm Huy chương Đồng Olympic Vật lý châu Á.

Nguồn động viên quý giá

Ngày 9/6, Bộ GD&ĐT nhận được danh sách 6 học sinh đoạt Huy chương Đồng Olympic Vật lý châu Á (APhO) năm 2024 được tổ chức tại Malaysia, trong danh sách có Nguyễn Thế Quân (hiện là học sinh lớp 12) lớp chuyên Lý, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An). Quân cũng là học sinh duy nhất của Trường THPT chuyên Phan Bội Châu lọt vào đội tuyển chính thức của Việt Nam tham gia các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế trong năm 2024.

Nguyễn Thế Quân yêu thích Toán từ nhỏ, nhưng đến năm lớp 9 “rẽ ngang” sang Vật lý với suy nghĩ đơn giản rằng sẽ có nhiều cơ hội vào trường chuyên hơn. Và công sức ôn tập của em nhanh chóng được đền đáp với vị trí thủ khoa đầu vào chuyên Vật lý - Trường THPT chuyên Phan Bội Châu. Từ đây, Quân có điều kiện tìm hiểu sâu hơn và bắt đầu được tham gia những kỳ thi lớn, đoạt một số giải thưởng, tiêu biểu là giải Nhất học sinh giỏi quốc gia năm lớp 11.

Càng học, Quân càng thấy mê và say sưa hơn với Vật lý. Từ đó, em đã tìm cho mình những cách học phù hợp, có hiệu quả nhất.

Trao đổi với Báo Giáo dục và Thời đại, nam sinh cho biết: “Vào thời gian đầu lớp 10 hoặc đầu lớp 11, khi trình độ của em vẫn còn chưa được tốt thì em nhờ sự trợ giúp của thầy cô, bạn bè để giải thích, làm rõ hơn hiện tượng vật lý nào đó em chưa hiểu để nắm chắc được nguyên lý.

Gặp những bài khó, hóc búa chưa thể giải quyết được ngay, em tạm bỏ qua để làm các bài khác rồi mới trở lại suy nghĩ, tìm tòi, tham khảo đáp án để tránh bị mất hứng và lãng phí nhiều thời gian. Nhờ vậy, khi đào sâu suy nghĩ tìm được lời giải này em có thể hiểu và làm được các dạng bài tương tự”.

Khi tham dự kỳ thi chọn đội tuyển Olympic Vật lý châu Á năm 2024, Thế Quân chỉ mới học lớp 11, thế nhưng bằng những kiến thức, sự am hiểu và đam mê vật lý đã khiến em xuất sắc vượt qua nhiều thí sinh giỏi khác, có mặt trong đội tuyển và mang lại vinh quang cho nước nhà.

Nam sinh tâm sự: “Sau kỳ thi chọn thành viên đội tuyển Olympic Vật lý châu Á, em cũng khá lo lắng không biết có được vào đội hay không. Em cũng không dám hy vọng nhiều vì em làm bài không tốt lắm. Sau khi chờ đợi khoảng một tuần, kết quả là em đã được vào đội tuyển và tham dự kỳ thi. Em và gia đình đã vỡ òa trong hạnh phúc, xác định đây là một sự may mắn, cũng như cơ hội rất lớn để em có thể cọ xát với nhiều học sinh giỏi từ các nước khác”.

Trong quá trình học tập, không tránh khỏi những giai đoạn khó khăn, với Thế Quân là việc cường độ ôn luyện liên tục khiến bản thân em có lúc căng thẳng dẫn đến nảy sinh cảm giác chán nản. Thế nhưng nhờ sự quan tâm, động viên của thầy cô, bạn bè, gia đình, em đã nhanh chóng vượt qua cảm xúc tiêu cực, lấy lại tinh thần và chuyên tâm học tập.

Hành trình chinh phục đỉnh cao

Để chuẩn bị cho các kỳ thi với tần suất khá dày sắp tới (thi học sinh giỏi quốc gia, thi Olympic Vật lý quốc tế 2025), Quân cho biết: “Từ năm lớp 11, sau khi có kết quả chọn đội tuyển, em cùng các học sinh khác đã học tập, sinh sống tại Hà Nội để có điều kiện thuận lợi tiếp cận và tích lũy nhiều kiến thức hơn.

Còn trong năm nay, em làm các dạng bài cơ bản để củng cố những gì đã học, đồng thời làm thêm nhiều dạng bài nâng cao giúp hiểu sâu hơn vấn đề. Việc làm bài tập là cách để vận dụng lý thuyết và nhớ kiến thức lâu hơn. Em nghĩ rằng lượng kiến thức hiện tại của mình đã đủ để đi thi, tuy nhiên em sẽ không ngừng học tập, trau dồi để đạt được thành tích tốt nhất”.

Với nhiều học sinh, Vật lý là một môn học tương đối khó, bởi lẽ nó kết hợp nhiều kiến thức của các môn học khác nhau. Chia sẻ về phương pháp học tập, Quân cho biết, em không có bí quyết gì sâu xa ngoài dành sự tập trung nghe các thầy, cô giáo giảng bài, về nhà tự tìm tòi thêm các tài liệu từ sách vở, Internet để củng cố kiến thức.

“Học tập là một quá trình tích lũy lâu dài. Em nghĩ mình cần phải hiểu rõ được bản chất của hiện tượng. Một số bài tập không yêu cầu mình biểu diễn phương trình toán học quá nhiều, nhưng mình vẫn phải hiểu rõ bản chất hiện tượng vật lý bên trong nó, nếu không cũng sẽ không giải được.

Em là người khá tò mò, thích khám phá. Khi gặp một hiện tượng nào đó thú vị, em sẽ tự tìm hiểu câu trả lời từ nhiều kênh, hoặc vào mạng, xem các video trên Internet, hoặc nhờ thầy cô giải đáp để có được câu trả lời đầy đủ nhất. Em cũng hay làm bài tập và làm đề thường xuyên có thể áp dụng kiến thức vào thực tế”, nam sinh lớp chuyên Vật lý chia sẻ.

Trong suốt cuộc trò chuyện, Thế Quân luôn nhắc đến tinh thần tự học với định hướng, hướng dẫn của thầy cô. Cùng với đó là sự quan tâm hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà trường, các thầy cô trong Tổ Vật lý và bạn bè cũng như sự quan tâm chăm sóc và động viên của gia đình, bạn bè. Đó là động lực to lớn để giúp em đạt thành tích cao trong học tập.

Hiện tại, giải thưởng duy nhất còn thiếu trong “bộ sưu tập” của Quân là kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế. “Em sẽ cố gắng vào được đội tuyển và giành được thành tích cao cho nước nhà”, Quân quyết tâm nói.

Chia sẻ về những dự định trong tương lai, Thế Quân cho biết em sẽ chuẩn bị tốt nhất cho các kỳ thi quan trọng trong năm 2025, đồng thời trau dồi thêm ngoại ngữ để có thể đọc hiểu các tài liệu bằng tiếng Anh và giao tiếp tốt với bạn bè quốc tế. Trong tương lai xa, nam sinh cho biết có dự định đi du học, nhưng có thể sẽ học tại Đại học Bách Khoa một vài năm để tạo bước đệm vững chãi cho quá trình học tập sau này.

Hà Trang