Dựa vào cộng đồng để làm du lịch

Chiều 22/3, tại huyện Kỳ Sơn, Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh phối hợp Sở Du lịch Nghệ An tổ chức Hội nghị đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 07 ngày 22/7/2020 của HĐND tỉnh về một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 – 2025; giải pháp phát triển du lịch miền Tây Nghệ An theo Chỉ thị số 08, ngày 23/2/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững.

Nghệ An có nhiều dân tộc với bản sắc văn hóa đa dạng, độc đáo.

Với diện tích tự nhiên lên đến trên 13,728 triệu km2, chiếm trên 83% diện tích của cả tỉnh và khoảng 36% dân số toàn tỉnh, có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào, miền Tây Nghệ An là địa bàn sinh sống lâu đời của các đồng bào dân tộc như: Thái, Thổ, Khơ Mú, Mông, Đan Lai, Ơ Đu, với bản sắc văn hóa đa dạng, độc đáo có tiềm năng phát triển kinh tế rừng trong đó có du lịch.

Đặc biệt, miền Tây Nghệ An có khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận năm 2007 là Khu Dự trữ lớn nhất trên cạn của Việt Nam. Với địa hình đa dạng, có những đỉnh núi cao (đỉnh cao nhất Pu xai lai leng 2.720 m), sông suối dày đặc với nhiều thác ghềnh; có nhiều vùng tiểu khí hậu khác nhau tạo nên sự đa dạng về cảnh vật thiên nhiên, có nhiều hang động đẹp có sức thu hút đối với khách du lịch.

Bên cạnh những tiềm năng do thiên nhiên ban tặng, vùng miền núi Tây Nghệ An còn lưu giữ được nhiều phong tục tập quán, các làn điệu dân ca, dân nhạc, dân vũ, nghề thủ công truyền thống, văn hóa ẩm thực, trang phục, kiến trúc nhà sàn… mang đậm nét văn hóa đặc sắc văn hóa vùng miền có thể phát triển du lịch bền vững.

Phong tục tập quán, các làn điệu dân ca, dân nhạc, dân vũ là thế mạnh để Nghệ An phát triển du lịch cộng đồng.

Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 chỉ rõ: “Phát triển nhanh và bền vững vùng phía Tây Nghệ An trên cơ sở phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế, nhất là lợi thế về kinh tế rừng, kinh tế dưới tán rừng, kinh tế cửa khẩu, tài nguyên lịch sử, văn hóa. Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đã xác định không gian phát triển khu vực miền Tây Nghệ An: Du lịch cộng đồng; du lịch sinh thái, thể thao mạo hiểm, du lịch nông nghiệp, nông thôn”.

Ngày 22/7/2020, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 07/2020/NQ-HĐND về hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025. Qua 3 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, đến nay đã thực hiện hỗ trợ cho 36 hộ gia đình, 12 bản, 12 xã của 9 huyện, với tổng kinh phí 6,12 tỷ đồng.

Mặc dù vậy, du lịch cộng đồng ở Nghệ An vẫn chỉ là tiềm năng.

Đây là tiền đề để các hộ gia đình, thôn bản, các huyện phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao sinh kế của người dân, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và nhân văn của các huyện miền Tây Nghệ An.

Đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá du lịch

Tuy nhiên, qua 3 năm triển khai Nghị quyết 07/2020/NQ-HĐND còn có một số khó khăn: Kinh phí hỗ trợ còn ít; lực lượng lao động tại một số điểm chưa được đào tạo và tập huấn một cách bài bản, sản phẩm du lịch cộng đồng còn có sự trùng lặp giữa các địa phương…

Toàn cảnh hội nghị tìm giải pháp để du lịch cộng đồng, du lịch miền Tây Nghệ An phát triển.

Từ những tồn tại như trên, ông Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Sở Du lịch nhấn mạnh để du lịch miền Tây Nghệ An có bước phát triển nhanh và bền vững, bên cạnh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh với vai trò là “bà đỡ”, cơ quan quản lý nhà nước cần tập trung tháo gỡ những khó khăn cho đồng bào trong quá trình thực hiện Nghị quyết 07/2020/NQ-HĐND nhằm tạo sinh kế, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong đó, điều quan trọng nhất là phải dựa vào cộng đồng trên cơ sở khai thác các giá trị văn hóa của cộng đồng; cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi. Mặt khác, cần chú trọng việc kết nối, phối hợp giữa các sở, ngành liên quan nhằm đa dạng sản phẩm du lịch; tăng cường kết nối giữa các điểm du lịch cộng đồng thông qua vai trò của đơn vị làm du lịch kết nối và đơn vị lữ hành; đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá du lịch; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực...

Giám đốc Sở Du lịch Nguyễn Mạnh Cường.

Ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia cho rằng, Nghệ An cần tranh thủ các nguồn lực, tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là quan tâm kết nối hạ tầng giao thông đến các bản làng; gắn với đầu tư hạ tầng đồng bộ, như y tế, viễn thông, nước sinh hoạt, cảnh quan môi trường sinh thái, bảo tồn văn hóa...

Du lịch Nghệ An cần khai thác các loại hình: du lịch nghỉ dưỡng sinh thái, chăm sóc sức khỏe; giáo dục môi trường; thể thao, mạo hiểm; du lịch xanh, sinh thái; chú trọng liên kết du lịch giữa các vùng trong tỉnh.

Liên quan đến xây dựng nghị quyết mới của HĐND tỉnh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia định hướng, cần tập trung hoàn thiện quy hoạch, định hướng phát triển các loại hình du lịch cộng đồng của Nghệ An nói riêng và miền Tây nói riêng để tập trung đầu tư trọng điểm, tránh dàn trải.

Nguyễn Anh Ngọc