Toàn cảnh Kỳ họp 35, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII, nhiệm kỳ 2021-2026.

Chậm trễ bố trí dự án tái định cư sau thiên tai

Đại biểu Quế Thị Trâm Ngọc - Phó Trưởng ban Dân tộc HĐND tỉnh Nghệ An nêu ý kiến, thiên tai, lũ quét, sạt lở ở các huyện miền núi là tình trạng kéo dài nhiều năm nhưng mức độ thiệt hại những năm gần đây ngày càng nặng nề. Chính quyền và các sở, ngành đã nỗ lực ứng phó, khắc phục, bảo đảm an sinh xã hội. Tuy nhiên, qua các đợt giám sát, khảo sát và tiếp xúc cử tri ghi nhận nhiều phản ánh về việc hỗ trợ sau thiên tai vẫn chưa kịp thời, đặc biệt là khôi phục sản xuất nông nghiệp, sinh kế và sửa chữa các công trình thiết yếu.

Đại biểu Quế Thị Trâm Ngọc nhấn mạnh, tình trạng chậm trễ tại nhiều dự án bố trí dân cư, tái định cư (TĐC) khỏi vùng sạt lở, lũ ống, lũ quét. Có dự án kéo dài nhiều năm vì vướng khảo sát, thiết kế, rà soát tính khả thi. Thậm chí có dự án đã được kiểm tra nhưng chưa kết luận rõ ràng có tiếp tục hay không, vấn đề này khiến các dự án mất đi ý nghĩa cấp bách.

Đại biểu Ngọc đề nghị UBND tỉnh đưa nhóm dự án bố trí TĐC vào danh mục ưu tiên trong kế hoạch đầu tư công năm 2026 và giai đoạn 2026 - 2030, khẩn trương tạo mặt bằng an toàn cho người dân vùng nguy cơ cao. Bên cạnh đó, việc nhiều bản làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số đến nay vẫn thiếu điện lưới, sau lũ có nơi mất điện hàng tháng trời. Đây là “điểm nghẽn” ảnh hưởng trực tiếp đến chuyển đổi số và mọi nỗ lực hiện đại hóa dịch vụ công ở cơ sở. Nữ đại biểu này đề nghị tỉnh sớm rà soát, có phương án đầu tư đồng bộ, bền vững hơn.

Xem xét cơ chế đặc thù cho miền Tây Nghệ An

Tại Kỳ họp, đại biểu Lê Văn Lương - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tương Dương cho rằng, chủ trương “phát triển phía Đông để hỗ trợ phía Tây” là đúng đắn, nhưng để vùng Tây Nghệ An tự vươn lên, tỉnh cần rà soát lại quy hoạch, ưu tiên các dự án trọng điểm có tính chất đầu tàu để lôi kéo thu hút đầu tư và sức lan tỏa.

Theo đại biểu Lương, thực tế, thu hút đầu tư vào các địa phương miền Tây tỉnh đang gặp nhiều khó khăn; nhiều doanh nghiệp khảo sát rồi rút lui do tính toán hiệu quả không đảm bảo. Đại biểu đề xuất tỉnh nghiên cứu cơ chế đặc thù, hỗ trợ mạnh hơn cho nhà đầu tư tại khu vực này.

Về hạ tầng, ông Lương nhấn mạnh mức độ thiệt hại nghiêm trọng sau mưa lũ, nhiều công trình thiết yếu được đầu tư từ nhiều năm trước gần như bị cuốn trôi. Cử tri mong muốn tỉnh ưu tiên đầu tư hạ tầng kiên cố, chiến lược, lâu dài, trọng tâm, trọng điểm bảo đảm chịu được thời tiết cực đoan.

Đại biểu Lương nêu 3 đề xuất: Giải quyết dứt điểm các tồn đọng về bồi thường, hỗ trợ TĐC tại Thủy điện Bản Vẽ, Khe Bố. Tổ chức rà soát độc lập, toàn diện quy trình vận hành hồ chứa, công khai minh bạch để người dân giám sát. Bổ sung hạng mục nạo vét, thanh thải lòng hồ theo chu kỳ vì bùn lắng. Ngoài ra, đại biểu Lê Văn Lương cũng đề nghị tăng cường hệ thống cảnh báo lũ từ phía thượng nguồn Lào, từ đó chủ động cảnh báo người dân, giảm bớt thiệt hại.

Đại biểu Lục Thị Liên - Phó Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh nêu ý kiến, theo dự thảo nghị quyết 2026-2030 đặt ra mục tiêu phát triển toàn diện, bền vững miền Tây Nghệ An. Để đạt được chỉ số 12% trong cả giai đoạn về tốc độ tăng trưởng, theo Đại biểu Liên UBND tỉnh cần có chiến lược cụ thể, rõ ràng hơn để gỡ những “nút thắt” phát triển miền Tây Nghệ An. Hiện khu vực này, nguy cơ rủi ro thiên tai và khả năng chống chịu kém của hạ tầng dân sinh được thể hiện rất rõ trong đợt lũ lụt vừa qua. Điều này cho thấy tác động cộng hưởng của điều tiết xả lũ thủy điện và gia tăng ngập lụt tại vùng hạ du. Trong năm 2025 có 124 thông báo điều tiết của thủy điện, do đó nguy cơ đói nghèo ở khu vực miền Tây rất lớn với 3.600 tỷ đồng.

Đại biểu Liên đề nghị, UBND tỉnh có dự thảo tờ trình và trình Bộ GTVT về QL7A, đầu tư có trọng điểm chứ không phải chắp vá về các sự cố. Đề nghị đầu tư hệ thống giám sát điều tiết mực nước thủy văn phù hợp để có cảnh báo cụ thể đối với điều tiết hệ thống thủy điện. Đại biểu Liên đề nghị cần có những chính sách cụ thể, ban hành nghị quyết về cơ chế đặc thù để phát triển miền Tây Nghệ An.

Giám đốc Sở NN&MT Hoàng Quốc Việt thảo luận tại hội trường.

Theo ông Hoàng Quốc Việt - Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường (NN&MT), Nghệ an là tỉnh rộng, bao gồm cả khu vực đồng bằng, trung du và miền núi nên khi xảy ra thiên tai thường bị tác động bởi nhiều loại hình thiên tai như lũ quét, sạt lở đất ở khu vực miền núi; ngập úng, sự cố đê điều ở khu vực đồng bằng, trung du... Bởi vậy, công tác chỉ đạo ứng phó, khắc phục gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, một số xã thiếu cán bộ chuyên trách về công tác phòng, chống thiên tai; một số vừa nhận nhiệm vụ sau khi sắp xếp chính quyền địa phương hai cấp nên còn lúng túng trong tham mưu, chỉ đạo. Cơ sở hạ tầng phòng, chống thiên tai xuống cấp, hư hỏng trong khi nguồn lực đầu tư còn hạn chế. Một số địa phương vẫn còn tư tưởng trông chờ cấp trên, chưa phát huy hết nội lực tại cơ sở trong công tác phòng ngừa, ứng phó thiên tai.

Giám đốc Sở NN&MT tỉnh cũng đề ra những giải pháp trọng tâm trong thời gian tới như tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong quản lý Nhà nước về phòng, chống thiên tai. Nâng cao năng lực phòng, chống thiên tai từ cơ sở, phát huy tính ưu việt của chính quyền địa phương hai cấp; Đầu tư, nâng cấp công trình phòng, chống thiên tai. Phát triển sinh kế bền vững; Đẩy mạnh tuyên truyền, chuyển đổi số…

Dương Hóa