Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn chủ trì Hội nghị.

Điều chỉnh để phát huy tối đa tiềm năng

Trên cơ sở quy chế hoạt động và quy hoạch chung được phê duyệt, cùng với sự quan tâm của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương… Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế (KKTCKQT) Cầu Treo đã có những nét chuyển biến đáng khích lệ, nhiều khởi sắc, hình thành nên các khu đô thị, khu công nghiệp, thương mại, du lịch; thu ngân sách tăng dần theo hàng năm, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Tĩnh, đồng thời đảm bảo quốc phòng - an ninh tại khu vực biên giới.

Tuy nhiên, sau gần 15 năm hoạt động, kết quả đầu tư phát triển tại KKTCKQT Cầu Treo vẫn chưa đạt kỳ vọng. Quá trình đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc làm ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư xây dựng một số dự án.

Kể từ ngày 01/03/2018, Quyết định số 01/2018/QĐ-TTg ngày 16/01/2018 về việc bãi bỏ Quyết định số 72/QĐ-KKT ngày 26/11/2013 có hiệu lực, KKTCKQT Cầu Treo không còn các cơ chế chính sách ưu đãi riêng khiến lợi thế, ưu đãi đầu tư hầu như không còn, cộng với điều kiện hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, khoảng cách địa lý xa các trung tâm đô thị, nên việc kêu gọi, thu hút đầu tư càng khó khăn hơn.

Trước tình hình bối cảnh kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2150/QĐ-TTg ngày 21/12/2021 phê duyệt Nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2045, để xem xét, cập nhật, điều chỉnh lại mục tiêu, định hướng chiến lược phù hợp với tình hình thực tế, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khai thác các tiềm năng của khu vực, sử dụng hợp lý và hiệu quả quỹ đất, phát triển KKTCKQT Cầu Treo thành một trong những khu vực kinh tế động lực của tỉnh Hà Tĩnh.

Việc điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo có mục đích tạo điều kiện để phát huy các tiềm năng tổng hợp của khu kinh tế (KKT), phát triển KKTCKQT Cầu Treo năng động, hiệu quả, có bản sắc, có tầm cỡ quốc tế và phù hợp với các điều kiện của bối cảnh phát triển mới.

Việc điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo cũng sẽ đảm bảo định hướng phát triển kiến trúc cảnh quan của KKT phù hợp trong giai đoạn trước mắt, bền vững trong tương lai lâu dài; Đảm bảo khai thác, sử dụng có hiệu quả đất đai và hệ thống hạ tầng cơ sở hiện có; Tận dụng các lợi thế sẵn có về giao thông, cảnh quan và quỹ đất xây dựng; Phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý và chính trị để phát triển KKTCKQT Cầu Treo, tạo khả năng liên kết chặt chẽ, thuận lợi giữa các khu chức năng bên trong và giữa KKTCKQT Cầu Treo với các KKT khác của tỉnh Hà Tĩnh và khu vực miền Trung.

Ngoài ra, việc điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo sẽ cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung bộ; đồng thời là cơ sở pháp lý để quản lý xây dựng, triển khai các quy hoạch chi tiết và các dự án đầu tư trong KKT.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Trần Báu Hà giải trình một số nội dung của Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo.

Khu vực kinh tế động lực của tỉnh Hà Tĩnh

So với Đồ án quy hoạch chung xây dựng KKTCK Cầu Treo, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2010, Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2045 sẽ tiếp tục kế thừa các nội dung về phạm vi nghiên cứu và tính chất của KKT; Chiến lược phát triển; Các định hướng về không gian phát triển KKT; một số định hướng hạ tầng kỹ thuật (giao thông, cấp điện, cấp nước, thoát nước thải…).

Tuy nhiên, Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo đến năm 2045 sẽ có một số điều chỉnh về định hướng không gian phát triển KKT so với quy hoạch cũ.

Tại khu vực thứ nhất, để hình thành khoảng 10ha cảng cạn ICD giai đoạn 1 và dự trữ khoảng 14ha cho cảng cạn ICD giai đoạn 2, UBND tỉnh Hà Tĩnh đề xuất điều chỉnh khoảng 9,5ha đất xây dựng đô thị tập trung, khoảng 10,7ha đất cây xanh đô thị và 3,8ha đất giao thông trong quy hoạch năm 2010 thành khu vực thương mại dịch vụ logistic và khu vực phát triển hỗn hợp.

Đồng thời, để phát triển khu vực sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có quy mô khoảng 80ha, quy hoạch mới sẽ điều chỉnh khoảng 43,2ha đất trồng rừng sản xuất, khoảng 27,3ha đất dự trữ phát triển đô thị, khoảng 6,1ha đất cây xanh đô thị và khoảng 3,4ha đất giao thông thành đất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp.

Tại khu vực thứ hai, UBND tỉnh Hà Tĩnh đề xuất điều chỉnh đất công nghiệp và trang trại thành khu vực sản xuất nông nghiệp (có thể đan xen nhà ở gắn với vườn) để phù hợp với hiện trạng phân bố dân cư và hoạt động sản xuất nông nghiệp của khu vực.

Tại khu vực thứ ba, quy hoạch mới sẽ điều chỉnh khoảng 61,8ha đất rừng sản xuất thành khu vực xây dựng phát triển thương mại dịch vụ, du lịch.

Tại khu vực thứ tư, đất công nghiệp (Khu công nghiệp Đá Mồng) sẽ được điều chỉnh thành khu dân cư nông thôn để phù hợp với hiện trạng khu vực này dân cư đã ở dày đặc.

Tại khu vực thứ năm, khoảng 20,9ha đất sinh thái nông nghiệp và 131,1ha đất trồng rừng sản xuất sẽ được điều chỉnh thành 87,2ha đất xây dựng phát triển sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, phát triển dự án năng lượng, sản xuất kinh doanh, thương mại dịch vụ; và khoảng 64,8ha đất khu vực phát triển thương mại dịch vụ, du lịch, cảng cạn, logistic.

Tại khu vực thứ sáu, khoảng 58ha đất dự trữ phát triển đô thị sẽ điều chỉnh thành khoảng 24,4ha khu vực phát triển thương mại dịch vụ, du lịch và khoảng 33,6ha khu vực phát triển dân cư nông thôn.

Tại khu vực thứ bảy, khoảng 28,6ha đất công nghiệp và trang trại được điều chỉnh thành khu vực phát triển hỗn hợp. Tại khu vực thứ tám, khoảng 34,3ha đất du lịch sinh thái được điều chỉnh thành đất rừng sản xuất. Tại khu vực thứ chín, khoảng 89ha đất trồng rừng sản xuất được điều chỉnh thành khu vực phát triển công viên chuyên đề.

Toàn cảnh Hội nghị thẩm định.

Theo quy hoạch mới, KKTCKQT Cầu Treo có tổng diện tích tự nhiên là 56.685ha, bao gồm 4 đơn vị hành chính là xã Sơn Kim 1, xã Sơn Kim 2, xã Sơn Tây và thị trấn Tây Sơn thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Phạm vi lập Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng đến năm 2045 có diện tích khoảng 23.400ha, nằm tại vùng lõi của KKT.

Không gian KKT được chia thành 9 phân khu, bao gồm: Khu vực đô thị cửa ngõ KKT; Khu dân cư trung tâm xã Sơn Tây; Khu đô thị trung tâm KKT - khu vực thị trấn Tây Sơn mở rộng; Khu vực dân cư mật độ thấp gắn với các hoạt động sản xuất nông lâm nghiệp; Khu dân cư trung tâm xã Sơn Kim 1; Khu dân cư gắn với KCN Đại Kim; Khu dân cư, công nghiệp, thương mại, dịch vụ Đá Mồng – xã Sơn Kim 2; Khu đô thị, dịch vụ, du lịch sinh thái Nước Sốt và vùng phụ cận; Khu vực cửa khẩu quốc tế Cầu Treo.

Về tính chất, KKTCKQT Cầu Treo sẽ là cửa ngõ giao thương quốc tế, là đầu mối giao thông quan trọng trong nước và quốc tế trên hành lang kinh tế Đông Tây.

Đây cũng sẽ là KKT tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực, bao gồm thương mại - dịch vụ - logistic - du lịch - nông lâm nghiệp - công nghiệp và đô thị; đồng thời là trung tâm văn hóa, dịch vụ du lịch của tỉnh Hà Tĩnh và vùng Bắc Trung bộ, có cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ, hiện đại, có vị trí quan trọng về an ninh - quốc phòng. Dự báo đến năm 2030, tổng quy mô dân số KKT khoảng 32.700 người, đến năm 2040 khoảng 60.000 người.

Quy hoạch mới đã xác định 5 chiến lược phát triển KKT. Một là thúc đẩy giao lưu thương mại Việt Nam – Lào, phát triển Khu hợp tác kinh tế biên giới Hà Tĩnh - Bolikhămxây với quy mô là toàn bộ KKTCKQT Cầu Treo. Hai là củng cố và nâng cao giá trị thương hiệu của Cầu Treo gắn với một khu trung tâm nông, lâm nghiệp công nghệ cao, có giá trị cảnh quan góp phần thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái.

Ba là thúc đẩy phát triển du lịch cửa khẩu và du lịch sinh thái gắn với các yếu tố đặc trưng của khu vực Cầu Treo. Bốn là phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, sản xuất kinh doanh gắn với chức năng cửa khẩu và chế biến phục vụ cho sản xuất nông lâm nghiệp và logistic. Năm là chiến lược về xã hội - văn hóa - nhân văn, đảm bảo hài hòa lợi ích và phát huy tổng hợp tiềm năng của các thành phần kinh tế trong quá trình phát triển…

KKTCKQT Cầu Treo sẽ là đầu mối giao thông quan trọng trong nước và quốc tế trên hành lang kinh tế Đông Tây. (Ảnh minh họa)

Cần làm rõ hơn các nội dung điều chỉnh

Về cơ bản, các thành viên của Hội đồng thẩm định nhất trí với các nội dung trong Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng KKTCKQT Cầu Treo, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2045.

Tuy nhiên, Hội đồng cũng đóng góp một số ý kiến để giúp UBND tỉnh Hà Tĩnh hoàn thiện Đồ án trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt. Đó là rà soát căn cứ lập điều chỉnh quy hoạch; Bổ sung nội dung tình hình tổng quan phát triển kinh tế - xã hội của KKT; Bổ sung đánh giá lợi thế cạnh tranh của KKTCKQT Cầu Treo so với các KKTCK khác và đánh giá mối liên hệ của KKTCKQT Cầu Treo với cửa khẩu của nước bạn Lào; Làm rõ cơ sở phân chia các phân khu phát triển; Làm rõ quan điểm phát triển kinh tế; Rà soát số liệu quy hoạch sử dụng đất; Rà soát quy hoạch cũ, làm rõ các nội dung phải điều chỉnh trong quy hoạch mới; Đảm bảo cập nhật đồng bộ với quy hoạch tỉnh; Định hướng về hạ tầng kỹ thuật phải đảm bảo kết nối vùng…

Thay mặt chính quyền địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Trần Báu Hà đã tiếp thu đầy đủ ý kiến của Hội đồng thẩm định, đồng thời giải trình về một số nội dung về tập trung phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch, nông nghiệp công nghệ cao…

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn cho rằng, Đồ án cần làm rõ hơn các nội dung quy hoạch cần điều chỉnh so với quy hoạch cũ. Đối với các phân khu chức năng, UBND tỉnh Hà Tĩnh cần xác định xem có những thay đổi nào so với quy hoạch cũ, đặc biệt là về mô hình phát triển; định hình không gian đặc thù của từng phân khu phát triển.

Ngoài ra, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng phải lưu ý các nội dung quan trọng khác như rà soát căn cứ lập quy hoạch, rà soát sự đồng bộ, thống nhất với quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Rà soát các dự án đầu tư đã triển khai; Rà soát việc chuyển đổi đất rừng, đảm bảo quỹ đất cho quốc phòng - an ninh…

Dịch Phong – Hà Trần