Các đại biểu cắt băng khánh thành Nhà lưu niệm Xuân Diệu tại huyện Tuy Phước - Bình Định

Nhà lưu niệm Xuân Diệu ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định có kiến trúc lá mái với 3 gian, 1 chái kiểu truyền thống của địa phương. Năm 1938, ngôi nhà được sửa sang lại, bên trong là gỗ, bên ngoài được thay thế bằng vật liệu mới, mái tranh được thay bằng ngói tây.

Sau khi ông bà ngoại Xuân Diệu qua đời, ngôi nhà được sử dụng làm từ đường dòng họ, nhưng chiến tranh đã làm hư hỏng, chỉ còn lại vạt tường phía trước. Năm 1995, huyện Tuy Phước đã xây dựng Nhà lưu niệm Xuân Diệu tại nền cũ ở thôn Tùng Giản. Tháng 12/2010, Nhà lưu niệm Xuân Diệu đã được UBND tỉnh Bình Định xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh. Tuy nhiên, sau gần 30 năm xây dựng, đến nay nhà lưu niệm hiện đã xuống cấp.

Để phát huy giá trị của di tích, năm 2024, huyện Tuy Phước đã trích ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực với tổng kinh phí hơn 9 tỷ đồng để đầu tư xây dựng lại Nhà lưu niệm Xuân Diệu ngay trên nền cũ. Theo đó, khuôn viên nhà lưu niệm có tổng diện tích khuôn viên là 720m2, trong đó diện tích nhà 75m2, diện tích sân vườn lối đi 550m2 và một số hạng mục khác.

Các đại biểu tham quan Nhà lưu niệm Xuân Diệu.

Sau gần 7 tháng thi công, đến nay công trình đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng. Nhà lưu niệm hiện trưng bày nhiều hiện vật, hình ảnh, những tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị trong cuộc đời sáng tác của Xuân Diệu.

Nhà lưu niệm Xuân Diệu trên quê ngoại Tuy Phước cũng là nơi để các thế hệ hôm nay và mai sau hiểu thêm về cuộc đời, thân thế và sự nghiệp lớn lao của ông trên các lĩnh vực thi ca, phê bình văn học, dịch thuật và hoạt động xã hội. Đây cũng là công trình góp phần gắn kết nghĩa tình giữa 2 huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) - Tuy Phước (Bình Định) sau gần 65 năm kết nghĩa.

Võ Đạt