56 năm, kể từ tháng 12 năm 1967 – thời điểm giải ngũ, đây là lần đầu tiên Peter Mathews trở lại Việt Nam. Ông đã bật khóc khi đặt chân xuống sân bay Tân Sơn Nhất bởi sự đổi thay quá nhanh của Việt Nam. Dù khá mệt sau chuyến bay tiếp theo tới Vinh và quãng đường 50 km về thành phố Hà Tĩnh bằng ô tô, ông Peter Mathews vẫn dành thời gian chia sẻ về câu chuyện của mình.

Ông Peter Mathews trong ngày 4/3 tại Việt Nam

Ông cho biết, việc trao lại cuốn sổ tay của liệt sỹ Cao Văn Tuất cho gia đình chính là việc làm ý nghĩa trong phần còn lại của cuộc đời ông và ông coi đây như một sứ mệnh của cuộc đời ông, cũng để ông khép lại những day dứt quá khứ về cuộc chiến tranh mà ông đã từng tham gia ở Việt Nam, xoa dịu nỗi đau mất mát cho gia đình liệt sỹ Cao Văn Tuất.

“Tôi hi vọng với người nhà của chủ nhân cuốn sổ tay là họ sẽ cảm thấy có chút liên hệ, kết nối với người thân của mình. Tôi cảm thấy việc trả lại cuốn sổ cũng có ý nghĩa ngay cả với bản thân mình nữa. Điều này mở ra cánh cửa để tôi có thể bắt đầu mở lòng, trò chuyện nhiều hơn về những gì đã diễn ra. Đó là điều rất tuyệt vời. Khi tôi trở lại Việt Nam, tôi thấy nơi đây thật hòa bình và đáng phát triển thịnh vượng. Việt Nam đã đem lại một ấn tượng rất khác so với lần đầu tiên tôi tới đây”, ông Peter Mathews nói.

Hơn nửa thế kỷ giữ cuốn sổ tay của người chiến sỹ Việt Nam, ông không hề chia sẻ với người thân và luôn day dứt về quá khứ chiến tranh với rất nhiều câu hỏi trong đầu rằng: người chiến sỹ Việt Nam đó có còn sống không? Anh ấy có thể là nhà văn hay nhà thơ…. Cuối tháng 1 vừa qua, ông đã quyết định đăng tìm chủ nhân của cuốn sổ để trao trả lại cho chủ nhân hoặc gia đình của người chiến sỹ đó.

Từ trái qua: Bà Cao Thị Nông - em gái của liệt sỹ Cao Văn Tuất; ông Hà Huy Mỳ - cháu gọi liệt sỹ Cao Văn Tuất bằng cậu và chồng bà Cao Thị Nông

Chỉ sau chưa đầy 2 tuần sau khi thông tin về cuốn sổ tay đăng tải trên báo địa phương và được báo chí Việt Nam, trong đó có các phương tiện truyền thông của Đài Tiếng nói Việt Nam dịch và đăng tải, một số cơ quan chức năng địa phương của Hà Tĩnh đã tiến hành tìm hiểu, xác minh thông tin và khẳng định tác giả cuốn sổ tay mang tên Cao Xuân Tuất và liệt sỹ Cao Văn Tuất ở thông Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh là một.

Còn với gia đình liệt sỹ Cao Văn Tuất, cuốn sổ tay của liệt sỹ trở về với gia đình giống như một sự “đoàn tụ” của người thân sau gần 60 năm liệt sỹ Cao Văn Tuất hy sinh mà chưa tìm được phần mộ.

Ông Hà Huy Mỳ - người chịu trách nhiệm hương khói và bà Cao Thị Nông- em gái của liệt sỹ Cao Văn Tuất xúc động: “Tâm nguyện của gia đình tôi là mong muốn đi tìm được phần mộ, cũng không biết tới cuốn nhật ký này, nói chuẩn là nằm mơ chúng tôi cũng không tưởng tưởng ra cuốn nhật ký này, gia đình thật cảm động", ông Mỳ nói.

Peter Mathews cầm trên tay cuốn sổ của chiến sĩ Việt Nam mà ông đã giữ hơn 56 năm qua. Ảnh: North Jersey

Ông Mỳ cho biết, gia đình cũng mong ngày sớm nhất để nhận lại được cuốn nhật ký là tâm linh của cậu Tuất đoàn tụ cùng gia đình để gia đình có niềm vui, niềm an ủi và để tri ân ông Tuất là cậu mình như đang được sống lại về với gia đình, về với thân nhân liệt sĩ theo mong mỏi của gia đình bởi còn hai người: một người chị và một người em đang còn sống. Gia đình cảm động, xúc động và hạnh phúc.

"Trên các báo đài thông tin về trao trả cuốn sổ tay thì gia đình mừng lắm. May mắn và linh hồn của anh tôi dẫn lối. Trong thời gian dài mà người ta vẫn còn lưu giữ lại thì rất là quý, trong đó có những lá thư, ai xem qua cũng khen. Nhiều người đi tìm kỷ vật của người thân không được mà giờ gia đình tôi may mắn nhận được”, ông Mỳ xúc động.

Cuốn sổ tay của liệt sỹ Cao Văn Tuất sẽ được trao lại cho gia đình vào ngày mai tại xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh trong một buổi lễ trang trọng./.

Quỳnh Hoa/VOV1