Tại nhiều phường, xã trên địa bàn tỉnh Nghệ An, chuyển đổi số không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành việc diễn ra hằng ngày. Từ đăng ký khai sinh, khai tử, nhận trợ cấp xã hội đến đặt lịch hẹn trực tuyến... người dân có thể thực hiện dễ dàng qua điện thoại, máy tính hoặc ki-ốt dịch vụ công. Mỗi thao tác điện tử giúp rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, giảm đi lại, đồng thời góp phần hình thành hình ảnh một chính quyền phục vụ gần dân, minh bạch và thân thiện hơn.

Khi thủ tục hành chính không còn là "nỗi ngại"

Sáng sớm tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hưng Nguyên, ki-ốt dịch vụ công đã được kích hoạt. Trên màn hình máy tính, hàng loạt hồ sơ điện tử chờ xử lý. Hình ảnh người dân xếp hàng dài như trước đây hầu như không còn. Quy trình giải quyết thủ tục hành chính được thực hiện thống nhất từ tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt, ký số đến trả kết quả. Với hồ sơ giấy nộp trực tiếp, cán bộ tiến hành sao chụp, số hóa và lưu trữ vào kho dữ liệu điện tử. Có những ngày, Trung tâm tiếp nhận hơn 100 bộ hồ sơ để xử lý và số hóa.

Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hưng Nguyên hỗ trợ người dân giải quyết thủ tục hành chính.

Một điểm nhấn là việc triển khai đặt lịch trực tuyến, nhắn tin thông báo kết quả, công khai quy trình, thời hạn và lệ phí giải quyết hồ sơ. Trung tâm cũng chú trọng hỗ trợ người cao tuổi, người khuyết tật khi đến làm thủ tục.

Ông Phan Văn Chuyên (75 tuổi, xã Hưng Nguyên) cho biết: "Tôi không phải đi lại nhiều như trước. Cán bộ hướng dẫn tận tình, hồ sơ xử lý nhanh. Tôi thấy chính quyền bây giờ gần dân hơn".

Với người còn trẻ như anh Trần Trung Hiếu (40 tuổi), sự thay đổi còn rõ rệt hơn. Anh Hiếu cho biết: "Tôi làm thủ tục khai tử cho ông nội, đã kê khai trước trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Khi đến Trung tâm, chỉ mất rất ít thời gian, nhanh hơn khoảng 70% so với trước. Làm trong ngành công nghệ, tôi thấy chuyển đổi số ở các cấp chính quyền thể hiện tầm nhìn quản trị hiện đại trong kỷ nguyên số".

Tại xã Vạn An, việc đưa thủ tục hành chính lên môi trường số giúp quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ được rút gọn, người dân hạn chế tối đa việc đi lại, chờ đợi.

Theo bà Phan Thị Hồng Trang, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hưng Nguyên, từ ngày 1/7 đến nay, Trung tâm tiếp nhận gần 5.000 hồ sơ, 100% được số hóa thành phần hồ sơ và kết quả giải quyết. Việc này tạo thuận lợi cho lưu trữ, khai thác và tái sử dụng dữ liệu trong thời gian tới.

Không chỉ ở xã Hưng Nguyên, nhiều địa phương khác trên địa bàn Nghệ An cũng đang đẩy mạnh số hóa hồ sơ ở mức cao. Tại xã Vạn An, việc đưa thủ tục hành chính lên môi trường số giúp quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ được rút gọn rõ rệt, người dân hạn chế tối đa việc đi lại, chờ đợi như trước. Ông Đặng Hoài Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn An cho biết, từ khi chính quyền địa phương chính thức đi vào hoạt động đến nay, 100% hồ sơ được số hóa trên dịch vụ công. Xã đã tiếp nhận 8.017 hồ sơ, trong đó 99% hồ sơ được số hóa kết quả giải quyết, riêng 7.528 hồ sơ được xử lý trực tuyến, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời tạo nền tảng cho việc kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu lâu dài.

Từ đồng bằng lên miền núi

Nếu miền xuôi cho thấy sức mạnh của chuyển đổi số bằng sự thuận tiện và nhanh gọn, thì tại các địa phương miền núi nhịp sống số đã lan tỏa sâu rộng. Tại xã miền núi Yên Na, quy trình giải quyết thủ tục hành chính được rút gọn, hạn chế việc người dân phải đi lại nhiều lần.

Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Nga My hỗ trợ người dân giải quyết thủ tục hành chính.

Bản Văng Cuộm, nơi sinh sống của đồng bào Thái, nhiều người lớn tuổi chưa quen sử dụng điện thoại thông minh. Các thành viên Tổ chuyển đổi số cộng đồng đã trực tiếp "cầm tay chỉ việc", hướng dẫn người dân kê khai hồ sơ điện tử.

Bà Vi Thị Hằng (ở bản Văng Cuộm) cho biết, lần đầu làm thủ tục trên điện thoại nên còn lúng túng, nhưng nhờ được hướng dẫn cụ thể, bà đã hoàn thành hồ sơ và yên tâm ra về.

Trao đổi với PV, ông Thái Lương Thiện, Chủ tịch UBND xã Yên Na cho biết, các tổ chuyển đổi số cộng đồng không quản ngày nghỉ, thời tiết, xuống tận thôn bản để hướng dẫn người dân sử dụng Cổng dịch vụ công quốc gia và ứng dụng VNeID. "Mục tiêu là giúp người dân dần quen với thủ tục hành chính hiện đại, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau", ông Thiện nói.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Yên Na hỗ trợ các tổ chuyển đổi số cộng đồng.

Tổ chuyển đổi số cộng đồng là mô hình tự nguyện, với 2-5 thành viên mỗi thôn, bản, có nhiệm vụ hướng dẫn người dân tạo tài khoản, nộp hồ sơ trực tuyến, sử dụng các ứng dụng số. Mô hình này không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế số tại địa phương.

Tuy vậy, theo ông Lô Khăm Kha, Chủ tịch UBND xã Nga My, chuyển đổi số ở miền núi vẫn đối mặt nhiều rào cản như hạ tầng viễn thông chưa đồng đều, người dân thiếu thiết bị và kỹ năng công nghệ. Sau sáp nhập, khối lượng hồ sơ tăng, cán bộ phải làm việc ngoài giờ để kịp giải quyết cho người dân.

"Hiệu quả của chuyển đổi số không chỉ nằm ở con số hồ sơ, mà ở niềm tin của người dân. Mỗi cán bộ phải xem mình là người phục vụ, không chỉ là người xử lý giấy tờ", ông Kha nhấn mạnh.

Từ miền xuôi đến miền ngược hoặc ở nhiều xã, phường khác của Nghệ An, câu chuyện chuyển đổi số không chỉ là cuộc cách mạng công nghệ mà là hành trình xây dựng niềm tin giữa chính quyền và người dân. Chính vì thế, muốn hiện thực hóa nhanh công cuộc chuyển đổi số để Nghệ An luôn cần đến trái tim, khối óc của chính quyền phục vụ, chính quyền vì dân.

Thực tế, việc chuyển đổi số cấp phường, xã ở Nghệ An vẫn chưa hoàn toàn làm hài lòng người dân. Ở đâu đó vẫn còn những lời than phiền khi quy trình xử lý các hồ sơ, giấy tờ của dân chậm trễ, kéo dài. Bởi vậy, khi mỗi hồ sơ được xử lý nhanh hơn, mỗi người dân được hướng dẫn tận tình hơn, thì chính quyền số mới thực sự chạm vào đời sống.

Hoàng Trinh