Hà Tĩnh là một trong 8 tỉnh (trước sáp nhập) hoàn thành đạt chuẩn phổ cập THCS mức độ 3, xóa mù mức độ 2.

Kết quả này ghi dấu những nỗ lực bền bỉ, nghiêm túc của địa phương trong nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, tạo nền tảng cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đằng sau những con số là cả quá trình triển khai đồng bộ, bài bản nhiều chủ trương, kế hoạch và giải pháp căn cơ, hiệu quả, được tổ chức thực hiện đến tận cơ sở.

Chính sách đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở

Phổ cập giáo dục THCS mức độ 3 là một trong những mục tiêu quan trọng trong lộ trình nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, bảo đảm quyền học tập của mọi trẻ em.

Để thực hiện thành công mục tiêu phổ cập giáo dục THCS mức độ 3, Hà Tĩnh xác định rõ vai trò then chốt của công tác chỉ đạo, điều hành thống nhất, xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở. Thay vì làm theo phong trào hay chạy theo thành tích, tỉnh kiên trì xây dựng một “khung chính sách” đủ mạnh, đủ bền, tạo nền tảng lâu dài cho việc duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập.

Cơ sở vật chất trường lớp tại Hà Tĩnh ngày càng được đầu tư khang trang.

Một điểm nổi bật trong công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ ở Hà Tĩnh là sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp. Tỉnh ủy sớm ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU và Kết luận số 39-KL/TU (2022), tạo nền tảng chính trị rõ ràng cho phát triển giáo dục bền vững. Trên cơ sở đó, HĐND tỉnh ban hành nhiều nghị quyết liên quan đến giáo dục mầm non, phổ thông, vùng khó khăn, học phí, sách giáo khoa và xây dựng xã hội học tập, hình thành hành lang pháp lý đồng bộ, hạn chế tư duy phong trào, thành tích.

UBND tỉnh thường xuyên kiện toàn Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục, xóa mù chữ các cấp; giai đoạn 2021–2025 được tổ chức theo Quyết định số 2236/QĐ-UBND, bảo đảm phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm. Kế hoạch và lộ trình thực hiện phổ cập THCS mức độ 3 được triển khai thống nhất từ tỉnh đến cơ sở, gắn với kiểm tra, giám sát và công nhận kết quả hằng năm.

Đáng chú ý, Hà Tĩnh coi trọng phối hợp liên ngành: từ đầu tư cơ sở vật chất, bố trí kinh phí, giải quyết biên chế giáo viên đến chăm sóc sức khỏe học sinh, giáo dục hòa nhập và bảo vệ trẻ em yếu thế. Nhờ đó, phổ cập giáo dục trở thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, không phải việc riêng của ngành giáo dục.

Đội ngũ giáo viên được xác định là “điểm tựa” cho chất lượng phổ cập.

Song song với chỉ đạo và phối hợp, Hà Tĩnh tập trung các giải pháp mang tính căn cơ. Một trong những điều kiện then chốt để giữ vững và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục THCS là hệ thống trường lớp và đội ngũ giáo viên. Tại Hà Tĩnh, mạng lưới trường mầm non và phổ thông được sắp xếp theo hướng tinh gọn, hợp lý, phân bố tương đối đồng đều, phù hợp với điều kiện đi lại và học tập của học sinh.

Toàn tỉnh hiện có 538 trường đạt chuẩn quốc gia, chiếm 80,7% tổng số trường công lập; tỷ lệ phòng học kiên cố đạt trên 85%. Riêng bậc THCS, năm 2022, toàn tỉnh có 147 trường (100% công lập), trong đó có 17 trường liên cấp, được tổ chức theo mô hình liên xã. Tỷ lệ phòng học/lớp đạt 1,01; 99,08% phòng học kiên cố. Hệ thống phòng chức năng, thư viện, phòng bộ môn, phòng tin học, ngoại ngữ cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy học và đổi mới chương trình.

Năm 2022, toàn tỉnh có 4.729 giáo viên THCS, 100% đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định.

Đội ngũ giáo viên được xác định là “điểm tựa” cho chất lượng phổ cập. Năm 2022, toàn tỉnh có 4.729 giáo viên THCS, 100% đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định; trong đó 95,43% đạt trình độ trên chuẩn. Tỷ lệ giáo viên đạt yêu cầu chuẩn nghề nghiệp gần như tuyệt đối, đạt 99,96%. Cùng với đó, 100 trường THCS đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia, chiếm 68% tổng số trường, góp phần củng cố chất lượng giáo dục một cách bền vững.

Từ cách làm bài bản, đồng bộ và kiên trì đó, phổ cập giáo dục THCS mức độ 3 tại Hà Tĩnh không chỉ là mục tiêu trước mắt, mà đang dần trở thành kết quả bền vững, gắn với nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực lâu dài của địa phương.

Thành quả của một quá trình bền bỉ

Năm 2022 đánh dấu một cột mốc quan trọng của giáo dục Hà Tĩnh khi toàn tỉnh hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục THCS mức độ 3 trên phạm vi 100% đơn vị hành chính. Đây không phải là kết quả của một giai đoạn ngắn hạn, mà là thành quả tích lũy từ quá trình chỉ đạo bền bỉ, triển khai đồng bộ và kiên trì giữ chuẩn ở tất cả các cấp, từ cơ sở đến cấp tỉnh.

Học sinh người dân tộc Chứt tại Trường Tiểu học Hương Liên (Hà Tĩnh).

Theo kết quả rà soát, công nhận phổ cập giáo dục và xóa mù chữ năm 2022, 216/216 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đều đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học mức độ 3, phổ cập THCS mức độ 3 và xóa mù chữ mức độ 2. Toàn bộ 13/13 huyện, thị xã, thành phố cũng đạt chuẩn đầy đủ các tiêu chí. Việc hoàn thành mục tiêu đồng loạt ở cả cấp xã và cấp huyện cho thấy chất lượng phổ cập giáo dục tại Hà Tĩnh không mang tính cục bộ, mà được duy trì tương đối đồng đều giữa các vùng miền.

Hiệu quả của công tác phổ cập thể hiện rõ qua các chỉ số về huy động và duy trì sĩ số. Tính đến năm học 2021–2022, toàn tỉnh có 73.300 thanh, thiếu niên trong độ tuổi 15–18 đã tốt nghiệp THCS, đạt tỷ lệ 97,84%. Trong số này, 70.362 em tiếp tục theo học các chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên hoặc giáo dục nghề nghiệp, chiếm 93,92%. Đáng chú ý, tỷ lệ bỏ học ở lứa tuổi 11–18 được kéo giảm xuống mức rất thấp, chỉ 1.312 em, tương đương 0,0082%.

Cùng với phổ cập đại trà, công tác giáo dục hòa nhập tiếp tục được quan tâm. Toàn tỉnh có 1.808 trẻ khuyết tật trong độ tuổi 11–18; trong đó 957 em có khả năng học tập và 883 em đã được tiếp cận giáo dục, đạt tỷ lệ 92,26%.

Hệ thống phòng học, phòng chức năng, thư viện, phòng bộ môn, phòng tin học, ngoại ngữ được đầu tư khá đồng bộ, cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy học và đổi mới chương trình

Các điều kiện bảo đảm cho phổ cập giáo dục THCS cũng được củng cố vững chắc. Năm 2022, toàn tỉnh có 147 trường THCS, 100% là trường công lập; trong đó 17 trường được tổ chức theo mô hình liên cấp, liên xã, phù hợp với điều kiện đi lại và học tập của học sinh. Tỷ lệ phòng học/lớp đạt 1,01; 99,08% phòng học kiên cố. Hệ thống phòng chức năng, thư viện, phòng bộ môn, phòng tin học, ngoại ngữ được đầu tư khá đồng bộ, cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy học và đổi mới chương trình.

Đội ngũ giáo viên tiếp tục là điểm tựa cho chất lượng phổ cập. Toàn tỉnh có 4.729 giáo viên THCS, 100% đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định; trong đó 95,43% đạt trình độ trên chuẩn. Tỷ lệ giáo viên đạt yêu cầu chuẩn nghề nghiệp đạt 99,96%. Cùng với đó, 100 trường THCS được công nhận đạt chuẩn quốc gia, chiếm 68% tổng số trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục một cách bền vững.

Đối chiếu đầy đủ các tiêu chí theo Nghị định số 20/2014/NĐ-CP của Chính phủ, năm 2022, ngày 28/5/2024, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quyết định số 1503/QĐ-BGDĐT công nhận Hà Tĩnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 3, xóa mù chữ mức độ 2 tại thời điểm tháng 12/2022.

“Trên nền tảng kết quả đã đạt được, Hà Tĩnh tiếp tục xác định giữ vững và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, xóa mù chữ là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Mục tiêu đặt ra không chỉ là duy trì chuẩn, mà từng bước nâng cao chất lượng theo hướng bền vững, thực chất, gắn chặt với phát triển kinh tế – xã hội và chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh trong giai đoạn tiếp theo”, đại diện lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Tĩnh chia sẻ.

Phượng Vũ