Nghĩa trang Nương Vưng, xã Thạch Bình, TP Hà Tĩnh.

Nghĩa trang Nương Vưng (thôn Đông Nam, xã Thạch Bình, TP Hà Tĩnh) có diện tích 3,6ha là nơi chôn cất người mất cho các gia đình, dòng họ ở địa phương. Qua thời gian sử dụng, tình trạng hộ dân xây bao đất để dựng sẵn huyệt mộ đề phòng trường hợp có người mất cần nơi chôn cất nên thời điểm này, diện tích đất trống trong nghĩa trang Nương Vưng khá hạn chế.

Vào đầu năm 2022, tại khu vực nghĩa trang Nương Vưng xuất hiện tình trạng hộ dân tự ý lấn chiếm đất trồng lúa để xây tường bao huyệt mộ trái phép. Trước tình trạng này, người dân địa phương đã phản ánh sự việc lên xã Thạch Bình và UBND TP Hà Tĩnh.

Phần diện tích được xác định là lấn chiếm đất nông nghiệp để xây bao, dựng huyệt mộ ở nghĩa trang Nương Vưng.

Từ kết quả kiểm tra của phòng chuyên môn cho thấy phản ánh của người dân là có căn cứ khi hiện trạng một số diện tích đất trồng lúa tại thôn Đông Nam, xã Thạch Bình đang bị người dân bao chiếm để xây dựng huyệt mộ sai quy định, UBND TP Hà Tĩnh đã giao chính quyền xã khẩn trương xử lý nghiêm trường hợp vi phạm, tháo dỡ, hoàn trả lại diện tích đất nông nghiệp ban đầu. Các công việc này phải hoàn thành và báo cáo lại cho UBND TP Hà Tĩnh trước ngày 8/4.

Tuy vậy, đã vào cuối tháng 11 - quá hạn hơn 8 tháng, xã Thạch Bình vẫn chưa thể xử lý dứt điểm sự việc lấn bao đất nông nghiệp để xây dựng huyệt mộ ở nghĩa trang Nương Vưng.

Việc xử lý của chính quyền xã Thạch Bình khá chậm trễ, có thể kéo theo nhiều hệ lụy.

Chủ tịch UBND xã Thạch Bình Trần Đức Thiên cho hay: Sau khi có chỉ đạo từ UBND TP Hà Tĩnh, địa phương đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính đối với 1 hộ dân về hành vi bao chiếm đất nông nghiệp để xây dựng huyệt mộ. Hộ dân này đã chấp hành về việc nộp tiền phạt, còn việc dỡ bỏ phần xây dựng thì họ đang xin lùi thời gian.

Theo ông Thiên, tới đây, địa phương sẽ yêu cầu gia đình tự tháo dỡ công trình đã xây dựng, đảm bảo nghiêm việc quản lý đất đai ở khu vực nghĩa trang.

Khu vực nghĩa trang Cồn Ô, xã Thạch Trung.

Không chỉ ở xã Thạch Bình mà tình trạng lấn chiếm đất nông nghiệp để xây dựng huyệt mộ còn diễn ra tại một số nghĩa trang ở các địa phương khác trên địa bàn TP Hà Tĩnh. Trong số này có nghĩa trang Cồn Ô với diện tích 1,5 ha ở xã Thạch Trung.

Nghĩa trang Cồn Ô nằm khá gần với khu dân cư TDP Hợp Tiến của phường Thạch Linh. Để có nơi an táng cho người mất, nhiều năm trở lại đây, một số hộ dân, dòng họ ở xã Thạch Trung đã tự ý lấn chiếm đất ruộng, mở rộng khuôn viên nghĩa trang Cồn Ô về phía khu dân cư TDP Hợp Tiến. Từ đây, diện tích nghĩa trang này cứ ngày càng được nới rộng thêm và hiện chỉ cách hộ dân gần nhất ở TDP Hợp Tiến chừng vài trăm mét.

Phải mất khá nhiều thời gian, chính quyền xã Thạch Trung mới có thể dỡ bỏ được khu vực mà hộ dân tự ý san lấp đất nông nghiệp để xây bao, dựng huyệt mộ ở nghĩa trang Cồn Ô.

Năm 2021, trước việc các hộ dân xã Thạch Trung có hành vi đổ đất để tiếp tục lấn chiếm đất nông nghiệp xây dựng lăng mộ, người dân phường Thạch Linh đã phản đối quyết liệt. Dù chính quyền xã Thạch Trung sau đó cũng có động thái vào cuộc xử lý, nhưng thực tế thì hoạt động cơi nới ở nghĩa trang Cồn Ô vẫn diễn ra và khu vực đất nông nghiệp bị lấn chiếm vẫn giữ nguyên.

Cách đây chừng 2 tháng, một số hộ dân ở xã Thạch Trung tiếp tục xây thêm các hàng gạch để xây dựng huyệt mộ tại khu vực lấn chiếm trước đó. Tuyến đường vào khu vực lấn chiếm còn được phát quang, đốt cỏ để chuẩn bị làm tuyến đường bê tông vào khu đất cơi nới.

Theo thống kê, diện tích đất mà người dân xã Thạch Trung đã lấn chiếm để xây bao, dựng huyệt mộ lên tới hằng trăm m2. Phần đất này đều là đất ruộng.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở nghĩa trang Mụ Nồi, phường Văn Yên. Phần đất nông nghiệp ở khu vực giáp ranh nghĩa trang này đã bị người dân bao chiếm, xây dựng huyệt mộ, chôn cất người mất. Thậm chí, người dân còn dựng hàng rào thép gai, xây bao phần đất đã lấn chiếm để “đặt chỗ”.

Nghĩa trang Mụ Nồi, phường Văn Yên cũng xảy ra tình trạng người dân lấn chiếm đất nông nghiệp để xây dựng huyệt mộ.

Căn cứ theo bản đồ địa chính thì khu vực bao chiếm của người dân là đất ruộng, nằm ngoài quy hoạch nghĩa trang Mụ Nồi. Điều đáng nói, phần đất bao chiếm này nằm sát với khu dân cư được UBND TP Hà Tĩnh quy hoạch và hiện đã có khá nhiều hộ dân về xây dựng nhà ở tại đây. Việc này dẫn tới nguy cơ ô nhiễm môi trường, vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng, quy hoạch đất đai.

Theo lý giải của ông Nguyễn Huy Quy - cán bộ địa chính của phường Văn Yên, do nghĩa trang Mụ Nồi nằm giáp ranh giữa 3 phường (Văn Yên, Thạch Quý và Tân Giang) nên việc xác định chính xác người bao chiếm đất nông nghiệp để cơi nới nghĩa trang gặp nhiều khó khăn.

Một hộ dân dựng hàng rào thép gai để bao chiếm khu đất xây dựng lăng mộ ở nghĩa trang Mụ Nồi.

Theo tìm hiểu, hiện ở TP Hà Tĩnh có 28 nghĩa trang gần khu dân cư tại 12 phường, xã với tổng diện tích 59,6 ha, trong đó 6 nghĩa trang đã có quyết định đóng cửa, còn lại 22 nghĩa trang tiếp tục an táng.

Phó Trưởng phòng TN&MT TP Hà Tĩnh Nguyễn Đức Công cho hay: Công tác quản lý nghĩa trang trên địa bàn trước đây chưa được quan tâm đúng mức. Thời gian gần đây, đơn vị đã chủ động tham mưu UBND TP Hà Tĩnh chấn chỉnh công tác này.

Việc các địa phương ở TP Hà Tĩnh xây dựng hàng rào, trồng cây xanh quanh nghĩa trang sẽ góp phần ngăn chặn tình trạng lấn chiếm đất trái phép nhằm mục đích xây dựng lăng mộ.

TP Hà Tĩnh đã lập đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định liên quan tới quy hoạch, quản lý, sử dụng đất nghĩa trang trên địa bàn và ghi nhận một số vi phạm tại các phường, xã: Thạch Bình, Đại Nài, Thạch Trung, Văn Yên, Đồng Môn, Thạch Hạ…

Cũng theo ông Nguyễn Đức Công, UBND TP Hà Tĩnh đã yêu cầu các địa phương cương quyết chấm dứt tình trạng sai phạm trong quy hoạch, quản lý, sử dụng đất nghĩa trang và chủ tịch UBND các phường, xã phải chịu trách nhiệm về việc này.

Quỳnh Chi