Quế Phong là xã miền núi phía Tây Nghệ An, giáp nước bạn Lào. Nơi đây, đời sống đồng bào còn gặp nhiều khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 74% (chủ yếu là Thái, Khơ Mú và Kinh), trình độ dân trí không đồng đều. Nhờ nguồn lực từ Dự án 1, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025 (Chương trình MTQG 1719), nhiều hộ dân tại đây đã bắt đầu thay đổi tư duy sản xuất. Họ được hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, phân bón; được hướng dẫn kỹ thuật canh tác, chăn nuôi, tiếp cận các mô hình sản xuất hiệu quả phù hợp với điều kiện địa phương.

Trước đây, gia đình anh Quang Văn Trung (trú bản Mường Lống, xã Quế Phong), kinh tế chủ yếu dựa vào nương rẫy, đời sống bấp bênh theo mùa vụ. Từ khi được hỗ trợ theo Chương trình MTQG 1719, anh Trung mạnh dạn nuôi gà bản địa theo hướng tập trung. Có kiến thức và kỹ thuật chăn nuôi được tập huấn, đàn gà của anh sinh trưởng tốt, mang lại hiệu quả rõ rệt.

Sau thời gian tích lũy kinh nghiệm, anh tiếp tục mở rộng quy mô và đầu tư thêm mô hình gà ấp trứng để cung cấp giống cho thị trường. “Hiện trang trại có 500 con gà thịt và 1.000 con gà ấp trứng. Tận dụng diện tích vườn rộng để chăn thả, tôi trồng thêm lá quế giúp giảm mùi hôi và nấu nước cho gà uống hằng ngày. Nhờ đó đàn gà khỏe mạnh, ít bệnh. Mô hình này hiện cho doanh thu ổn định, giúp gia đình vươn lên thoát nghèo”, anh Trung chia sẻ.

Người dân xã Quế Phong được bàn giao và cấp phát giống, vật tư.

Không chỉ riêng Quế Phong, tại xã Hữu Khuông, nhiều hộ dân cũng đã tận dụng lợi thế lòng hồ thủy điện để nuôi cá lồng. Được hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ con giống, bà con chuyển từ khai thác tự nhiên sang nuôi các loại cá có giá trị kinh tế cao như cá lăng đen, trắm đen, cá vược. Mô hình này mang lại nguồn thu nhập gấp nhiều lần so với trước đây.

“Trước kia chúng tôi chỉ làm nương rẫy rồi đánh bắt cá để bán, thu nhập bấp bênh. Giờ được tập huấn kỹ thuật, biết cách chăm cá, phòng bệnh, nên mạnh dạn nuôi cá lồng. Cá nuôi xong không chỉ bán trong huyện mà thương lái dưới xuôi cũng lên thu mua”, bà Hà Thị Hương (dân tộc Thái) phấn khởi nói.

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và tôn giáo tỉnh Nghệ An, trong giai đoạn 2021-2025, T.Ư đã phân bổ vốn hỗ trợ sản xuất, chuyển đổi nghề cho 7.785 hộ, với tổng kinh phí hơn 77,8 tỷ đồng. Ngân sách tỉnh Nghệ An bố trí vốn đối ứng thêm 7,7 tỷ đồng để triển khai các nội dung của chương trình. Nhờ đó, nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi, nuôi cá lồng, trồng rừng kinh tế, phát triển dược liệu… được nhân rộng tại hầu khắp các huyện miền núi. Tính đến ngày 30/4/2025, Nghệ An đã hỗ trợ 3.394 hộ chuyển đổi nghề, đạt 43,6% kế hoạch.

Các địa phương đang tiếp tục rà soát đối tượng, tập huấn kỹ thuật, triển khai giải ngân và hỗ trợ mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng. Những chương trình hỗ trợ thiết thực đã giúp thay đổi tư duy sản xuất của nhiều hộ dân miền núi. Qua đó, thu nhập được cải thiện rõ rệt, đời sống ổn định hơn, góp phần giảm nghèo bền vững và đổi thay diện mạo nông thôn miền núi Nghệ An.

Thu Hiền