Tính đến hết quý I/2022, toàn tỉnh Nghệ An có 3 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT); tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 91,03% dân số. Đặc biệt, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhanh, hiện Nghệ An là địa phương dẫn đầu cả nước về số người tham gia BHXH tự nguyện với khoảng 135.000 người.

Nhiều mô hình, giải pháp hay

Trong đó, riêng huyện Yên Thành có trên 18.440 người tham gia BHXH tự nguyện chiếm hơn 10% lực lượng lao động trong độ tuổi trên địa bàn. Theo bà Hoàng Thị Chín, Giám đốc BHXH huyện Yên Thành, từ năm 2020 đến nay do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 nên công tác tuyên truyền, đối thoại với người dân trong việc thực hiện chính sách BHXH tự nguyện và BHYT không triển khai được nhiều, ảnh hưởng tiến độ phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình.

Đẩy mạnh tuyên truyền để người lao động hiểu rõ về chính sách BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, từ năm năm 2022, do mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1.500.000 đồng kéo theo mức đóng BHXH thấp nhất tăng gấp hơn 2 lần so với năm 2021, khiến công tác tuyên truyền, vận động người tham gia càng khó khăn hơn.

Trong hoàn cảnh đó để duy trì số người đã tham gia, phát triển người tham gia mới, BHXH huyện Yên Thành đã đổi mới, sáng tạo, thực hiện nhiều mô hình, giải pháp hay, hiệu quả.

Trên cơ sở phân tích thực trạng nguyên nhân vì sao gần 10 năm thực hiện chính BHXH tự nguyện mà đối tượng tham gia rất ít chỉ tăng được hơn 1.000 đối tượng, BHXH huyện Yên Thành nhận thấy, một trong những nguyên nhân sâu xa nhất là người dân còn rất thiếu thông tin về chính sách, người dân không thiếu tiền nhưng họ không nắm bắt được những chủ trương chính sách về BHXH tự nguyện, đặc biệt là những chính sách mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2016.

Bà Chín cho biết thêm các hội nghị tuyên truyền không chỉ thực hiện tại trụ sở UBND xã mà ngay tại nhà văn hóa thôn, xóm hoặc liên thôn, liên xóm, không chỉ là vào ban ngày mà ngay cả vào các buổi tối. Với hình thức này, người dân có điều kiện về thời gian, gần gũi, dễ chia sẻ những băn khoăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện BHXH tự nguyện, từ đó tạo niềm tin đối với người dân.

Tương tự, huyện Nam Đàn (Nghệ An) cũng là một trong những điểm sáng của tỉnh những năm gần đây về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Năm 2021, địa phương này có 5.977 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 102.52% chỉ tiêu được giao.

Dù đạt được kết quả khả quan, song ông Lê Thiết Hùng, Giám đốc BHXH huyện Nam Đàn cho hay 2022, BHXH huyện Nam Đàn xác định là năm vẫn còn ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện sẽ gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy, ngay từ đầu năm, BHXH huyện đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm duy trì và phát triển người tham gia.

Trong đó có việc chuyển "Thư ngỏ" tới tận tay người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nhằm chia sẻ những khó khăn về thu nhập, cung cấp thông tin về mức đóng, mức hỗ trợ khi tham gia BHXH tự nguyện mới theo quy định của Chính phủ. Từ đó, giúp người lao động hiểu, tiếp tục tham gia để được thụ hưởng các chính sách khi hết tuổi lao động.

Tập trung hơn vào các khu vực tiềm năng

Ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, đánh giá cao những kết quả trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Đặc biệt, Nghệ An luôn là địa phương dẫn đầu toàn quốc về BHXH tự nguyện, số người tham gia hiện chiếm khoảng 8,2% tổng số BHXH tự nguyện của cả nước. Nghệ An cũng là một trong những địa phương đầu tiên có sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, xác định mục tiêu phát triển BHXH, BHYT giai đoạn 2025-2030 với các nhóm, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.

Tuy nhiên, lãnh đạo BHXH cũng đề nghị UBND tỉnh Nghệ An bố trí ngân sách địa phương hỗ trợ mức đóng cho người dân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tham gia BHYT, BHXH tự nguyện, huy động sự vào cuộc của cộng đồng doanh nghiệp, các nhà hảo tâm quyên góp, ủng hộ tặng thẻ BHYT, sổ BHXH tự nguyện cho người có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là người thuộc hộ gia đình cận nghèo, hộ nghèo, hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình, người dân không còn được ngân sách nhà nước đóng BHYT theo Quyết định 861 - QĐ/TTg và người dân sinh sống tại vùng bãi ngang ven biển.

Mặc dù Nghệ An là địa phương đi đầu cả nước về phát triển BHXH tự nguyện, song trong thời gian tới cần đẩy mạnh hơn nữa để thu hút thêm nhiều người tham gia, trong đó một trong những khu vực tiềm năng cần tính tới là tuyên truyền thông qua các mô hình HTX.

Thống kê cho thấy năm 2021, toàn tỉnh Nghệ An thành lập mới 34 HTX, nâng tổng số HTX trên toàn tỉnh lên 828 HTX. Số lượng Liên hiệp HTX là 2 đơn vị, bằng cùng kỳ năm 2020. Doanh thu bình quân năm 2021 của một HTX đạt hơn 2,2 tỷ đồng, thu nhập lao động đạt bình quân 56 triệu đồng/năm.

Theo đó, việc đẩy mạnh tuyên truyền BHXH trong các HTX sẽ giúp Nghệ An tiếp tục lập thêm kỳ tích trong phát triển đối tượng BHXH. Cơ quan BHXH cũng cho biết trong thời gian tới sẽ nghiên cứu, điều chỉnh chính sách phù hợp, tăng tính hấp dẫn của BHXH để thu hút sự tham gia của người lao động trong khu vực HTX gắn với đặc thù của khu vực này là nhiều việc làm không chính thức, thu nhập không ổn định.

Ngoài ra cũng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các HTX, ổn định việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc thực hiện chính sách BHXH đối với người lao động làm việc trong các HTX.

Thy Lê